LGBTI+ osobe predstavljaju jednu od najvećih manjinskih grupa radnika, ali isto tako i grupu o kojoj postoji najmanje istraživanja. Međunarodna istraživanja i istraživanja na nivou EU ukazuju na značajan stepen diskriminacije LGBTI+ radnika. Izveštaj OHCHR-a iz 2015. godine ukazuje da je diskriminacija LGBTI+ osoba u svetu rada i dalje široko zastupljena, odnosno da se antidiskriminacioni zakonodavni okvir i kada postoji ne primenjuje efikasno, da prava u okviru radnog odnosa mogu biti uskraćena LGBTI+ radnicima, kao i da se LGBTI+ radnici suočavaju sa visokim stepenom diskriminacije, verbalnog i drugog uznemiravanja na radnom mestu.
Kako bi se sagledao položaj LGBTI+ osoba na tržištu rada u Srbiji i bolje razumeli faktori koji utiču na njihov položaj, razvijen je metodološki okvir za analizu položaja LGBTI+ osoba na tržištu rada i realizovano kako kvalitativno, tako i kvantitativno istraživanje u kojem su učestvovale LGBTI+ osobe i kompanije. Ukupno je u kvalitativno i kvantitativno istraživanje bilo uključeno 206 LGBTI+ osoba, dok je 10 kompanija učestvovalo u istraživanju. Kvantitativno istraživanje sa LGBTI+ osobama realizovano je na inter- netu i uzorku od 156 osoba, pri čemu je poziv za učešće distribuiran putem socijalnih mreža, dok je uzorak za kvalitativno istraživanje obuhvatio 40 LGBTI+ osoba.
Rezultati istraživanja još̌ jednom potvrđuju veoma izraženu negativnu klimu prema LGBTI+ građanima u svim sferama života. U okviru kvantitativnog istraživanja 38% LGBTI+ osoba navelo je da je doživelo diskriminaciju na tržištu rada u poslednjih 5 godina. Isto tako, 46% navodi da su bili izloženi psihičkom nasilju, 19% da im je prećeno otkazom, a 18% fizičkim nasiljem. Ovo ukazuje na visok stepen izloženosti LGBTI+ osoba nasilju i diskriminaciji na radu. LGBTI+ osobe se u Srbiji osećaju nezaštićeno od nasilja i diskriminacija, odnosno smatraju da iako je država uspostavila dobar zakonodavni okvir zaštite od diskriminacije, ona istovremeno nije spremna da donete mehanizme zaštite primeni. Osim što LGBTI+ osobe ne veruju u kapacitet državnih sistema da ih zaštite od diskriminacije, one smatraju da ih ni kompanije ne štite od diskriminacije. Iskustva zaposlenih govore da kompanije koje posluju u Srbiji ili nisu uspostavile funkcionalne mehanizme zaštite od diskriminacije ili pak da nisu spremne da mehanizme zaštite od diskriminacije primene i onda kada postoje. Ovo je u skladu sa nalazima istraživanja sa kompanijama, koje ukazuje da mehanizme zaštite od diskriminacije nije koristila nijedna LGBTI+ osoba. Kkao osnovni izvor podrške identifikovane su bliske osobe, dok, iako LGBTI+ osobe navode da bi se obratile nevladinim organizaci- jama za savet u vezi postupanja u slučaju diskriminacije, nijedna LGBTI+ osoba nije koristila usluge podrške od strane nevladinih organizacija. Istovremeno, LGBTI+ os- obe izrazile su zahtev da nevladine organizacije treba u većoj meri da pružaju podršku zajednici, kako kroz edukacije tako i kroz pružanje direktne pravne podrške.
Rezultati istraživanja ukazuju da tek petina LGBTI+ osoba ispoljava svoju seksualnu orijentaciju i rodni identitet na poslu slobodno, dok dve trećine ih ne ispoljava uopšte. Sa jedne strane nizak stepen autovanja na poslu može se tumačiti strahom od gubitka posla, diskriminacijom i nasiljem, ali sa druge to može biti posledica i duboko usvojene vrednosti da su seksualna orijentacija i rodni identitet nešto privatno i da je neprofesionalno ispoljavati ih na poslu. Na ovaj način, kompanije i društvo vrše pritisak, bilo direktno bilo kroz „kulturu tišine“, kako bi suzbile ispoljavanje LGBTI+ identiteta, jer ga vide kao nešto ugrožavajuće za kompanije, što ima negativne posledice za LGBTI+ zaposlene.
Istraživanje ukazuje da stepen izloženosti diskriminaciji i generalno prihvatanja LGBTI+ identiteta zaposlenih u velikoj meri zavisi od strukture vlasništva kompanije, hijerarhijske pozicije LGBTI+ zaposlenog, vrste posla koju obavlja. Lični faktori u mnogo manjoj meri utiču na doživljenu diskirminaciju, ali su važni u okviru suočavanja sa negativnim iskustvima na poslu i adaptaciji.
Ovo istraživanje ukazuje na neraskidivu povezanost položaja LGBTI+ u društvu i na tržištu rada, odnosno na prelivanje opšte društvene klime na kompanije. Isto tako, ukazuje i na različite faktore koji praktično dovode do nemogućnosti LGBTI+ osoba da se zaštite od diskriminacije na radu i nejednakog postupanja. Kako bi se unapredio položaj LGBTI+ zaposlenih na tržištu rada, potrebno je da država kontinuirano radi na unapređenju primene zakonodavnog okvira i uspostavljanju klime prihvatanja različitosti.
Istraživanje možete preuzeti ovde.